اصول گویندگی رادیو
اصول گویندگی رادیو
اصول گویندگی رادیو، همونطور که بهتون قول داده بودیم، قرار بود که مقالات حرفه ای تری رو به پاس همراهی شما عزیزان تهیه کنیم!
توی این مقاله قراره درمورد اصول گویندگی رادیو صحبت کنیم!
انتخاب تخصص گویندگی، دقیقا مشابه مدرسه است!
شما 9 سال، همون درس هایی رو میخونین که سرتاسر کشور یکیه!
حالا ممکنه معلم هاتون متفاوت باشن و دروس رو کم تر یا بیشتر بهتون آموزش بدن، اما اساس و پایه آموزش ها تفاوت چندانی باهمدیگه نداره، توی دنیای گویندگی هم همینطوره. شما تا مدتی، دوره های مقدماتی گویندگی رو میگذرونین که شامل دوره های صداسازی و فن بیان و … است. بعد از اون وارد دوره های حرفه ای میشین، دوره های گویندگی پادکست، خبر، رادیو و… رو از سر می گذرونین. این توضیحات رو دادم تا متوجه بشین که شرط گذروندن دوره های رادیو و یادگیری اصولش، گذروندن دوره های مقدماتیه.
در گویندگی هم مثل هر رشته دیگه ای باید مرحله مرحله و پله پله برید جلو. پس اگر هنوز مقاله اصول گویندگی ما رو نخوندین، پیشنهاد می کنم حتما سری بهش بزنین و مطالعه اش کنین. حالا میرسیم به اصول گویندگی رادیو:
در اولین مرحله,
روخوانی ممنوع!
آره! روخوانی ممنوع!
شما در اصول گویندگی رادیو باید این حس رو به مخاطب القا کنین که متن ها به صورت فی البداهه و از ذهن خودتون میاد نه از برگه ای که توسط نویسنده نوشته شده و مقابل تون قرار گرفته! شما در اصل باید اون قدر متن رو از خود کرده باشین (با خوندن چند باره و حفظ شدن متن و همچنین ارتباط گرفتن با متن) که لازم نباشه هی روی کاغذ برگردین و از روی اون بخونین. در واقع کاغذ فقط باید مقابلتون باشه تا اگر احیانا لغت یا حرفی یادتون رفت، با نگاه کردن به برگه ها، براتون یادآوری بشه. پس اون برگه به هیچ عنوان برای این نیست که دائم چشم تون بهش باشه و از روی اون بخونین.
گرم کردن
البته این مرحله در اصل باید پیش از همه مرحله ها انجام بشه. در هر مرحله و تخصصی از گویندگی، شما باید پیش از ضبط، صداتونو گرم کنین. در گویندگی رادیو، به این دلیل که در اغلب موارد برنامه زنده است، شما حتما باید قبل از رفتن به اتاق ضبط و شروع برنامه، حتما صداتون رو گرم کنین. چون معمولا برنامه ها طولانی تره و برعکس برنامه های ضبطی، قابل تغییر و برش و تدوین و … نیست! به همین خاطر گرم کردن بخش خیلی خیلی مهمی در گویندگیه رادیو محسوب میشه و اهمیتش نسبت به بقیه حوزه های تخصصی رادیو، بیشتر به چشم میاد. برای اینکه نرمش های مخصوص گرم کردن صدا رو آموزش ببینین، بهتون توصیه میکنیم مقاله تست صدا برای گویندگی رو مطالعه کنین.
در ادامه بخوانید مقاله استخدام گویندگی
غیرقابل تغییر بودن
نکته ای که باید حتما در گویندگی رادیو بهش توجه کنین، اینه که شما نمی تونین بعد از اشتباه برگردین عقب و درست اون رو مجدد بگین. بعد هم توی تدوین اون اشتباه رو دربیارین و آب هم از آب تکون نخوره! همونطور که بالاتر هم اشاره کردیم، برنامه های رادیو اغلب زنده است و شما باید تمام توان و وجودتون رو برای اجرای بهترین برنامه ممکن، به خرج بدین.
طبیعیه که آدمیزاد، ممکن الخطاست و امکان داره لغاتی رو اشتباه بگه، تپق بزنه، سوتی بده و… مهم اینه که شما بعد از اون خودتون رو گم نکنین و همچنان تمرکزتون رو روی موضوع نگه دراین و اصطلاحا از هم نپاشین! بهترین راه هم اینه که بپذیرین شما بعنوان یک آدم، خطا دارین و تنها کاری که می تونین انجام بدین، کاهش خطاهاست، نه حذف اون ها! شما به هیچ عنوان نمی تونین خطاهاتون رو به صفر برسونین.تنها می تونین میزان خطاها رو به صفر نزدیک کنین! چه جوری؟! با انجام مداوم تمرین ها! متن رو چندین و چندبار بخونین تا کامل روی اون مسلط بشین. اعتماد به نفس و عزت نفس تون رو تقویت کنین. استرس رو از خودتون دور نگه دارین و ….
تقویت روانخوانی
البته طبیعیه که وقتی شما به مرحله گویندگی رادیو میرسین، دیگه روی روانخوانی یا بهتر بگیم، سریع و بدون غلط خوندن متن مسلط هستین اما به دلیل همین موضوع زنده بودن برنامه های رادیو، باید حسابی مطالعه کنین و روی خوانش و افزایش اطلاعات خودتون، سرمایه گذاری انجام بدین.
تسلط روی برنامه
ممکنه در طول برنامه، به هردلیلی روند برنامه اون طور که باید پیش نره؛ عوامل برنامه نتونن با مهمان تماس بگیرن، مهمان جواب سوالات رو بر طبق برنامه جواب نده و مثلا جواب 5 یا 6 تا سوال رو باهم بده. وله یا میان برنامه پخش نشه و الی آخر! شما باید برای همه این ها آماده باشین. این کار هم با تجربه و تمرکز روی قدرت بداهه پردازی به وجود میاد. درواقع بداهه پردازی بخش خیلی خیلی مهم گویندگی رادیوست. اونقدر مهم که میشه گفت کل هستی گوینده به اون وابسته است. اگر شما بتونین این قسمت رو تقویت کنین، هم روانخوانی تون تقویت میشه، هم دیگه روخوانی نمی کنین. چون می دونین اونقدر لغت دارین که می تونین همه متن رو پوشش بدین. به همین خاطر استرس تون کم میشه و دائم چشمتون به برگه نیست که چی گفته و چی نوشته تا عینا مثل همونو اجرا کنین.
لحن
لحن توی همه شاخه های گویندگی خیلی مهمه اما در گویندگی کتاب صوتی و گویندگی رادیو، بیشتر به چشم میاد. به این دلیل که برنامه طولانیه و اگر لحن و تن صدا یکنواخت باشه، مخاطب حوصله اش سر میره و دیگه هیچ توجهی به برنامه و محتوای اون نداره. ممکنه شما حتی درمورد یک موضوع جالب و هیجان انگیز صحبت کنین اما اگر لحن و تن صدایی مناسب نداشته باشین، موضوع تون دیگه هیچ جذابیتی نداره؛ درواقع لحن و موضوع خوب درکنار هم، مخاطب رو پای برنامه میخکوب میکنه! صداتون باید لبریز فراز و فرود، تاکیدات به جا، آکسان گذاری های مناسب و مهم تر از همه لبریز احساسات باشه. یادتون نره تنها راه ارتباطی شما و مخاطب در رادیو، صدای شماست! مخاطب چهره شما رو نمی بینه تا از این طریق احساسات شما رو درک کنه. همه چی میشه صدا! غم، شادی، ترس، خشم، عشق و همه و همه باید تنها به وسیله صدای شما به مخاطب برسه و از طرفی باید اون قدر قوی باشه که مخاطب کاملا اون رو حس کنه.
همرنگی با برنامه
شما، معرف برنامه ای هستین که دارین اون رو اجرا میکنین. اگر برنامه معنویه، شما باید لحن صداتون و حرف هاتون رنگ و بوی معنویت بگیره؛ اگر شاده، باید با تمام وجود شاد باشین، اگر سیاسیه، باید کاملا به روز باشین و همه چی رو از سیاست بدونین. اگر شما یک برنامه معنوی رو با لحن یک برنامه طنز اجرا کنین، توهین بزرگی به حساب میاد و حتی ممکنه ممنوع الصدا بشین! دقیقا مثل این میمونه که با همون لحنی که با دوستاتون حرف میزنین، با معلم تون شروع به حرف زدن کنین! فکر نمی کنم بازخورد مناسبی رو دریافت کنین! پس سعی کنین دقیقا مثل خامه قنادی باشین و با توجه به برنامه و مخاطب و موضوع، فرم بگیرین!
قبل از برنامه اتمام حجت کنین!
قبل از شروع برنامه، همه چی رو از تهیه کننده و نویسنده بپرسین. بعضی از متن ها، به هیچ عنوان نباید تغییر کنن و دقیقا عین نوشته ها باید بیان بشن و این رو نویسنده تعیین میکنه. ازشون بپرسین روند برنامه چجوریه و تا چه حد میتونین روی متن مانور بدین. ازشون همه سوالات ممکن رو بپرسین تا در طول برنامه، با مشکل مواجه نشین.
متن، ناموس شماست!
احتمالا بارها و بارها از کسانی که سربازی رفتن شنیدین که همون اول بهشون میگن: تفنگ، ناموسته! توی گویندگی هم ما یک اصطلاح داریم که میگیم: متن، ناموسته! شما به هیچ عنوان نباید متن رو از خودتون جدا کنین.
در حین استراحت و زمانی که از اتاق ضبط خارج میشین، حتما متن رو همراه خودتون ببرین. جدا کردن متن از خودتون، میتونه منجر به گم شدن، تحریف و… متن بشه که آسیب های وحشتناکی رو هم به شما، هم به برنامه و عوامل اون وارد میکنه. این طوری شما یک فرد بی مسئولیت شناخته میشین و طبیعتا هیچ کارفرمایی، تمایل نداره تا با یک فرد بی مسئولیت همکاری کنه.
همه فن حریف بودن
شما اگر استخدام رسمی صداوسیما باشین، باید هر روز حتما 8 ساعت کاری رو پر کنین و از اون جایی که برنامه 8 ساعته نداریم! طبیعتا شما تمام هشت ساعت رو به یک برنامه خاص مشغول نیستین و ممکنه مجری برنامه های متفاوتی باشین. طنز، صبحگاهی، ورزشی، ادبی و… پس خیلی مهمه که بتونین از پس همه این برنامه ها بربیاین و تک تک اون ها رو به بهترین نحو انجام بدین. درسته ممکنه از بین برنامه ها، در بعضی ها بهتر باشین و اون برنامه باعث درخشش بیشتر شما بشه اما بازهم شما بعنوان کارمند صداوسیما موظف به پرکردن 8 ساعت کاری هستین و برای تکمیل این ساعت، ممکنه در پروژه ها و برنامه های مختلفی کار کنین.
قدرت تخیل بالا
شاید با خودتون بگین این چه ربطی به رادیو و گویندگی داره؟!
عارضیم خدمتتون که اول از همه شما باید قوه تخیل بالایی داشته باشین تا خیلی خوب بتونین با متن ارتباط برقرار کنین و همونطور که بالاتر گفتیم، متن رو از آن خود کنین؛ انگار بخشی از وجودتونه. علاوه بر اون اغلب استودیوهای ضبط صدا کوچیکه و اگر برنامه چندنفره یا بصورت نمایش رادیویی باشه، نمیتونین با همه مجری ها، در یک اتاق بشینین و پشت یک یا دو تا میکروفون ضبط کنین.
به همین خاطر ممکنه درحالی که شما مثلا در اتاق شماره 1 نشستین و برنامه ضبط میکنین، زوج رادیویی تون، توی اتاق شماره 5 نشسته باشه و اصلا همدیگه رو نبینین! به همین خاطر باید قوه تخیل قوی و فعالی داشته باشین تا بتونین به بهترین نحو این سبک برنامه ها رو انجام بدین. هر سوال، انتقاد یا پیشنهادی دارین، زیر همین مقاله در قسمت کامنت ها با ما درمیون بذارین. مراقب خودتون و آرزوهاتون باشین! نذارین آرزوهاتون، آرزو بمونن!
اصول گویندگی رادیو
دیدگاهتان را بنویسید