مبانی گویندگی
اصول مبانی گویندگی و سلامت اندام گفتاری
بیان شفاف و سلامت اندام گفتاری:
بیان؛ كه آن را در فرهنگ لغت «فصاحت و زبانآوری» میگویند، از عمده مهارتهای گویندگی است.
اصول گویندگی و بیان خوب چیست؟ و چه گویندگانی بیان خوب دارند؟
تفاوت بیان خوب با گفتار خوب چیست؟
آیا هر كس گفتارش خوب است بیانش نیز خوب است؟
به عبارت دیگر آنكه حرف خوب میزند، خوب هم حرف می زند برای پاسخ باید گفت؛ بیان خوب یعنی مهارت استفاده كامل و جامع از اندام گفتاری اگر اندامهای گفتاری خود را بشناسیم، كارایی هر كدام را بدانیم، از سلامت هر یك مطمئن باشیم و چگونگی تولید صدا و اهمیت تنفس درست و كامل را تشخیص دهیم، در آن صورت در داشتن بیانی خوب موفقتر خواهیم بود. اگر ذرهای خلل در یكی از اعضای اندام گفتار وجود داشته باشد، بیان، شفاف نخواهد بود. گاهی شكافی بسیار ناچیز بر روی لثه موجب میشود كه برخی حروف را درست ادا نكنیم.
كوچكی یا بزرگی نوك زبان، تلفظ برخی از حروف و كلمات را مختل میكند. اگر درست و كامل نفس نكشیم بعـد از یكـی دو دقیقه خواندن متن خبری دچار كمـبود نفس میشویم و مخاطب را عاصی میكنیم. دم و بازدم كامل و پر كردن سینه از هوا و خروج تدریجی و تمرین شدة آن یكی از مهارتهای گویندگان است. بدون آگاهی از تنفس درست، نمیتوان گوینده مسلطی شد. بیان خوب، در مبانی گویندگی مهارت حیات بخشیدن به كلمات در گوش و جان مخاطب است. مفاهیم والایی كه در ظرف كلمات بسیار سنجیده و دقیق گنجانده شدهاند، درصورتی مقبول مخاطب خواهند بود كه با بیانی خوب و شفاف ادا شوند. خوب سخن گفتن، توجه شنونده و بیننده را بیدرنگ به خود جلب میكند.
گویندگان باید از سلامت هر یك از اعضای اندام گفتاری خود كه شامل ریه، نای، حلق، حنجره، كام، حفرههای بینی، زبان، فكها، دندانها، لثهها و لبهاست مطمئن باشند. با ضبط صدای خود در حال تمرین، و شنیدن مكرر آن، به نواقص بیان خود پی خواهیم برد.
سلامت اندام گفتاری در مبانی گویندگی
شاید هنگام حرف زدن از این نقصها آگاه نباشیم، اما اگر صدا و سخن خود را ضبط كنیم و آن را با دقت و از فواصل مختلف گوش كنیم در صورتی كه نقص یا عیبی در بیان ما باشد، آشكار خواهد شد. گاهی برخی از گویندگان در ادای حرف یا حروف و كلمه یا كلماتی اشكال دارند و یا به علت آشنا نبودن به تنفس درست و كامل و كمبود نفس هنگام خواندن متن، حروف پایانی برخی از كلمات را ناتمام ادا میكنند و بعد از دقایقی قوت صدایشان كم میشود. گاهی با لحن ضعیف و محزون خبر میخوانند و در مواردی با شیوهای یكنواخت سخن میگویند. اغلب این عیوب ناشی از نداشتن بیان خوب و یا آشنا نبودن به مهارت بیانی است. بدون تمرین نمیتوانیم در داشتن بیانی خوب و نافذ موفق باشیم، حتی اگر اندام گفتاری بسیار سالمی هم داشته باشیم. همانطور كه اشاره شد فن بیان، نوعی مهارت است در استفاده كامل و جامع از اندام گفتاری. داشتن اندام گفتاری سالم كافی نیست، باید آنها را تمرین و پرورش داد. در تمرین باید به تنفس درست توجه داشت.
گویندگان ممتاز از تأثیر تنفس درست و كامل آگاهند، دم و بازدم باید كامل باشد. بسیاری از افراد همه حجم سینه خود را پر از هوا نمیكنند و در نتیجه از اكسیژن كافی بهره نمیبرند و هنگام حرف زدن فقط از 2/1 یا 3/1 سینه خود استفاده میكنند. هر چه هوای ذخیره شده درون سینه بیشتر باشد؛ تارهای صوتی حنجره فعالتر خواهند بود و صدا كاملتر تولید میشود.
تنفس باید در خدمت تولید صدا باشد، برای افراد عادی خیلی كم پیش میآید كه بخواهند از تمام صدایشان استفاده كنند، لكن گوینده باید از ظرفیت صدای خود برای تقویت و پرورش آن آگاه باشد. هر گوینده در هر مرحله از گویندگی كه به سر میبرد ملزم است از كیفیت دم و بازدم خود آگاه باشد. با كمی دقت در حرف زدن برخی گویندگان میتوان دریافت كه قطع شدن نابجای كلام آنان هنگامیكه نفس كم میآورند و یا به نفس افتادن آنها در حین خواندن بندهای نسبتاً طولانی یك متن، ناشی از غفلت این گروه گویندگان از تنفس درست است.
پیشنهاد ما به شما مقاله نوشیدنی گاز دار چه تاثیری بر گویندگان دارد
در مبانی گویندگی تمرین دیگری كه گوینده لازم است به آن توجه كند، خواندن متن با صدای بلند است. متنها باید متفاوت و در زمینههای گوناگون سیاسی، تاریخی، هنری، ادبی، مذهبی، فلسفی، علمی و داستانی باشند. نكته مهم در اینگونه تمرینات، خواندن با صدای بلند و شفاف است. هر حرف در كلمه و هر كلمه در جمله، باید به طور كامل، دقیق و درست ادا شود و جایگاه و كشش هر حرف یا كلمه رعایت گردد. مثلاً هنگامیكه در متن به بیتی مانند، « در ازل پرتو حسنت ز تجلی دم زد عشق پیدا شد و آتش به همه عالم زد».
میرسیم، اولاً باید دقت كنیم كه هیچ یك از حروف كلمات بیت، ناقص، ناتمام و سست ادا نشود و صدا افت نكند. ثانیاً باید به توجه داشت. گویندة با تجربه میداند كه در هر غزل حداقل یك بیت مهمتر است و در آن بیت كلمه یا كلماتیهای برجستهترند. او مراقب است آن بیت و آن كلمات درست به مخاطب منتقل شود. اگر گوینده اینگونه تمرینها را هر روز تكرار كند و با ضبط نمونههایی از آنها كارایی بیان خود را بسنجد، بیانی رسا و شفاف و نافذ خواهد داشت و مردم نیز به او علاقمند خواهند شد.
گویندهای که كلمات را بد ادا میكند و تند حرف میزند. سخنش فهمیدنی نیست. شمرده سخن گفتن تا حدی كه بیان كند، یكنواخت و سنگین نشود از ویژگیهای ممتاز بیان است. گاهی بیان خوب است اما دهان تعادل ندارد. این اشكال را میتوان در تمرینهای روبروی آینه بر طرف كرد. هیچكدام از اعضای دستگاه گفتار نباید غیرعادی باشد. بنابراین آگاهی از سلامت اندام گفتار، شناخت ظرفیت صدا، خواندن متنهای مختلف با صدای بلند به طور شمرده و شفاف، ضبط صدا و گوش دادن به آن، متن خوانی و سخن گفتن در برابر آینه برای رعایت تعادل در حركات و حالات چهره و بدن، از جمله تمرینهای فن بیان است كه هر گوینده در هر مرحله از كار خود ملزم به انجام دادن آنهاست.
درباره مجموعه هرمس
محمد برات زاده هستم مدیر وبسایت گوینده حرفه بنده گویندگی است و در حال حاضر بصورت تخصصی در بخش گویندگی تیزر تبلیغاتی، رادیویی، تلویزیونی، دوبله و رادیو فعالیت دارم و ...
نوشته های بیشتر از مجموعه هرمس2 دیدگاه
به گفتگوی ما بپیوندید و دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید.
با سلام
مطالبي رو كه مطالعه كردم و در سايت شما بود بسيار اموزنده و عالي بودن
كاري ارزنده و بسيار زيبا رو انجام داديد
بخاطر بعد مسافت و وضعيت اقتصادي برخي افراد كه توانايي شركت در يك يا دو دوره اموزشي ندارند راحت ميتونن از مطالب استفاده كنن
سپاس از شما و تيمتون
درود بر شما بزرگوار
ممنونم از لطف شما
هدف ما هم ارتقا دانسته های عزیزان علاقه مند و یا شاغل در این حوزه می باشد . انشالله بتوانیم قدمی هر چن کوچک در این راستا برداریم .
پیام محبت امیز شما دلگزمی ما و نیروی محرکه ایست که با ثبات قذم بیشتری حرکت کنیم…